Çocuklarda Ateş – Doç. Dr. Ali Kanık
Ateş, çocukluk çağındaki hastalıkların en sık görülen belirti ve bulgusudur. Anne ve babaları çok kaygılandıran bir konu olduğundan acil servis başvuruları içinde ön sırada yer alır.
Ateş nedir?
Ateş, vücut sıcaklığının belli bir seviyenin üzerinde olmasıdır. Ateş genel olarak rektal (makattan) yolla ölçülen vücut sıcaklığını 38 ºC üzerine çıkmasıdır. Bu değer koltuk altından ölçümde 37.4 ºC, kulaktan ölçümde 37.6 ºC, alından ölçümde ise 37.8 ºC üzeri olarak tanımlanabilir.
Ateşi hangi yolla ölçmeliyim?
Rektal bölgeden ölçüm geleneksel olarak kullanılan ve vücut öz sıcaklığını en iyi gösteren ölçüm yöntemidir. Ancak ölçüm tekniği nedeniyle ancak 3 yaş altında kullanılabilir. Koltuk altı ateş ölçme yöntemi özelikle yenidoğanlarda kullanılan bir yöntemdir. Her yaşta ölçülebilse de ateşi doğru gösterme duyarlılığı düşüktür. İnfrared termometre ile kulaktan ateş ölçümü 6 yaş üzerindeki çocuklarda daha hızlı ve iyi sonuç verir. Diğer bir hızlı ölçüm yöntemi de temassız infrared alın termometre ile ölçme yöntemidir. Çocuğunuzun ateşi olduğunu düşünüyorsanız ve hasta gibi gözüküyorsa uygun yöntemle ateşini ölçmelisiniz.
Ateşe ne sebep olur?
Çocuklarda ateşin en yaygın nedeni enfeksiyondur. Çocuklardaki en sık enfeksiyon yapan durumlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
-Soğuk algınlığı, grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonları
-Akut ishal
-İdrar yolu enfeksiyonu
-Bronşiyolit, zatüre gibi alt solunum yolu enfeksiyonları
-Döküntülü hastalıklar
Bunun dışında yaşa bağlı olarak aşıya bağlı ateş, romatizmal hastalıklar ve nadiren malign hastalıklar da ateş yapan sebepler arasında yer alır.
Ateş ne zaman ciddiye alınmalıdır?
Ateş, aileleri çocukların hasta olduğu konusunda uyaran ilk semptomdur. Bunun yanında Ateş ailelerde ciddi korku ve kaygıya da neden olmaktadır. Ebeveynlerin çoğu, çok yüksek olmayan vücut ısılarının dahi çocukları için zararlı olabileceğini düşünmektedir. Aslında ateş vücuda giren mikroplara karşı gelişen normal bir yanıttır ve enfeksiyonla savaşta çok önemlidir. Ancak aşağıdaki durumların varlığında hemen doktor başvurusu yapılmalıdır.
- 3 ayın altındaki bebekler iyi görünse bile
- 3 ila 36 ay arasında ve 3 günden fazla 38ºC ve üzerinde bir rektal sıcaklık varsa veya hasta görünümlü, huzursuz ve sıvı içmeyi reddediyorsa
- 3 ila 36 aylık arasında ve 39 ° C veya daha yüksek bir rektal sıcaklık varsa
Herhangi bir yaştaki çocuklar da ise:
- Oral, rektal, kulak veya alın sıcaklığı 40ºC veya daha yüksek
- Ateşe bağlı nöbet
- Uyku hali, inatçı baş ağrısı, huzursuzluk, bebeklerde emmeme gibi ciddi hastalık belirtilerinin varlığı
- Kalp hastalığı, kan hastalığı, immün yetmezlik gibi altta yatan bir problem
- Ateşin yanı sıra yeni bir deri döküntüsü
Çocuğum ateşe bağlı havale geçirir mi?
Genellikle anne ve babaların ateşi olan çocukta en çok korktukları durum budur. Ateşli havale 6ay-5 yaş arası çocukların %3’ünde görülen bir durumdur. Burada genetik yatkınlık ön planda rol oynar. Aileler çoğu zaman çocuğun ateşini düşüremediği için havale geçirmesi durumunda kendini suçlarlar. Bilinmelidir ki ateşi düşürmek için kullanılan yöntemler çocukların ateşli havale geçirmesine engel olmaz.
Ateşi düşürmek için neler yapmalıyım
Parasetamol veya ibuprofen gibi ilaçlar, ateşi düşürmeye yardımcı olabilir. Ancak bu ilaçlar her zaman gerekli değildir. Örneğin öncesinde sağlıklı olan ve ateş sırasında normal davranış gösteren 39 ºC ‘den daha düşük bir sıcaklığa sahip ve 3 aylıktan büyük bir çocuğa tedaviye gerek yoktur.
Ateşi düşürmek için neler yapmamalıyım
Ilık duş aldırmak: Sadece cildi soğutacağı için ateşi düşürmede etkili olmaz
Sirkeli su kullanmak: Faydasızdır
Antibiyotik kullanmak: Antibiyotikler sadece bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlara karşı etkilidir. Virüslerin neden olduğu enfeksiyonlara faydasızdır. Doktorunuz antibiyotik yazmamışsa ısrarcı olmayınız.
Doç. Dr. Ali Kanık
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
