Bebeğin ilk günleri
İdrar ve dışkılama konusunda bilinmesi gerekenler
İdrar
Bebekler normalde her saat başı idrar yapabildiği gibi, günde 4-6 kez şeklinde daha az da yapabilir. Eğer hastaysa veya hava çok sıcaksa normal yaptığı miktar yarıya düşebilir. İdrar yapma asla ağrılı olmaz. Eğer böyle bir durum oluyorsa hekime iletmelisiniz; çünkü enfeksiyonun veya idrar yollarının diğer sorunlarının bulgusu olabilir.
Sağlıklı bir çocukta, idrar rengi açık veya koyu sarı arasında değişir. Bazen bezlerinde pembe bir boya görülebilir ve kan zannedilebilir. Gerçekte, bu çok konsantre bir idrarın bulgusudur. Bir bebek günde 4 bez idrar yapıyorsa, muhtemelen endişelenecek bir durum olmamakla birlikte, boyanma sürerse doktora müracaat edilmelidir.
İdrarda kan veya bezinde kanlı leke asla normal değildir ve bebek hekime götürülmelidir . Bu durum bez bölgesindeki küçük bir yaradan kaynaklandığı gibi, daha ciddi bir problemin bulgusu da olabilir. Eğer bu kanama, karın ağrısı veya diğer bölgelerden kanama gibi belirtilerle birlikte oluyorsa derhal hastaneye başvurmak gerekir.
Dışkı (gaita)
Doğumdan sonra bebek bir iki gün içinde ilk gaita yapar. Bu günlerde yaptığı gaita doğumdan önce barsakta bulunan koyu siyah veya koyu yeşil bir maddedir. Bu madde çıktıktan sonra gaita sarı-yeşil renge döner.
Bebek anne sütüyle besleniyorsa içinde küçük parçacıklar bulunan sarı renkli macunumsu bir hal alır. Katı gıdalar alana kadar gaita yumuşak veya hafif sulu şekilde devam eder. Mamayla besleniyorsa gaitanın rengi daha koyu sarı olur, kıvamı anne sütüyle beslenenlere göre daha katı olmakla beraber şekilli de olmaz.
Bebek ister emzirilerek, ister biberonla beslensin, sert veya çok kuru gaita yeterince sıvı alamadığının veya hastalık, ateş veya ısı nedeniyle çok sıvı kaybettiğinin bir bulgusudur. Katı gıdalara başladıktan sonra ise, katı gaita bebeğin tahıllar veya inek sütü gibi kabızlık yapabilen gıdaları çok aldığını veya almaya hazır olmadığını gösterir.
Gaita yapma ilgili akılda tutulması gereken diğer önemli noktalar:
Gaitanın renginde ve kıvamındaki değişmeler normaldir. Örneğin, bebeğin fazla miktarda tahıl içeren veya sindirimi zor gıdalarla beslenmesi durumunda, gaita yeşil hale gelebilir; veya demir veriliyorsa, koyu kahve rengini alabilir. Gaitasının dış kısmına bulaşan az miktardaki kan, küçük zedelenmeleri gösterirken, fazla miktarda ve gaitaya karışık olursa önemli sorunların işareti olabilir ve hekime bildirilmelidir.
Bebeğin gaitasının yumuşak ve biraz cıvık olması nedeniyle, hafif bir ishali fark etmek zordur. Her zamankinden daha sık ve sulu yapması ishalden kaynaklanmış olabilir. İshal barsak enfeksiyonunun bir bulgusu olabilir veya diyetteki bir değişiklik nedeniyle meydana gelmiş olabilir. İshalle ilgili esas endişe bebeğin fazla sıvı kaybı yüzünden yetersiz sıvı (dehidratasyon) durumuna girmesidir. Ateş de buna eşlik ediyorsa, hekime gidilmelidir.
Günlük gaita çıkarma sayısı bebekten bebeğe değişir. Birçoğu beslendikten hemen sonra yapar. Bu mideye sıvı dolmasıyla kalın barsağı harekete geçiren bir refleksin sonucudur.
Bebek 3-6 haftalık arasındayken gaita yapma sayıları değişir ve bazı bebekler haftada 1-2 defa gaita yaptıkları halde normal olabilir. Dolayısıyla sayısının azalması bebeğin kabız olduğu anlamına gelmez; yeter ki gaita gevşek olsun (gaitası katı ise kabızlık işaretidir).
Mamayla beslenen bebeklerde, günde en az 1 gaita çıkışı olmalıdır. Sayı bundan daha az ve yaparken zorlanıyorsa kabız olabilir.
Prof. Dr. Mansur Tatlı
Katip Çelebi Üniv. Tıp Fak.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Öğr. Üyesi
